Грамота Пилигрима фон Кёльна (1028 г.); подделка XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 24. Карт. 388. № 1

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Грамота Пилигрима фон Кёльна (1028 г.); подделка XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 24. Карт. 388. № 1
Название
Грамота Пилигрима фон Кёльна (1028 г.); подделка XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 24. Карт. 388. № 1
Вид (Тип)
Акт
Разновидность (характер)
Грамота
Аннотация
Поддельная грамота Пилигрима, архиепископа Кёльнского, в пользу аббатства Браувайлер.
Общее описание
Грамота представляет характерный пример подделки, выполненной на рубеже XII–XII веков в монастыре Браувайлер и имитирующей грамоты архиепископов кельнских XI века. Текст грамоты заполняет почти всю лицевую сторону листа, за исключением нижней ее части, где можно было бы поместить еще одну строку текста, но особенно показателен незанятый текстом прямоугольник в правом нижнем углу, выделенный для накладной печати. Если судить по некоторым грамотам предшественника Пилигрима на кельнской архиепископской кафедре, Херберта (999–1021), и по единственной подлинной грамоте самого архиепископа Пилигрима, такое расположение текста было характерно для грамот архиепископов Кельнских в XI веке. Но в нашем документе оно несколько утрировано большей строгостью границ прямоугольника (см: Lichtbildarchiv älterer Originalurkunden, https://lba.hist.uni-marburg.de/, Nrr. 5071, 7148, 8995).
Подлинность
Подделка
Аргументация подлинности
Документ является подделкой.
Размеры
567/569 – 512/495 мм
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Каролингский минускул
Материал
Форма
Отдельный лист
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Способ линовки
Стилос
Страна
Германия
Провенанс
Документ приобретен Николаем Петровичем Лихачевым в период до 1914 года в неизвестной антикварной фирме.
Издание / публикация
Kremer, Chistoph Jakob. Historia Academiae Theodoro-Palatginae. Acta academica. Volumen III Historicum. Mannhemii, Typis Academicis, 1773. Nr. 36, S. 135–139; Rheinisches Urkundenbuch. Ältere Urkunden bis 1100. Bearb. von Erich Wisplinghoff, Erich. Bonn: Peter Hanstein Vrl., 1972. Nr. 88a, S. 102–110 (в основу издания положены публикация К. Я. Кремера и две копии XVI века: Düsseldorf, Hauptstaatsarchiv, Depositum Köln II: 1) Auswärt. 40a, Bl. 24v–26v; 2) Brauweiler, Urk. Nr. 159b); учтены, кроме того, одна копия XVII века и одна копия XVIII века).
Библиография
Мажуга B. И. Древнейшие грамоты епископов и князей Священной Римской империи в собрании Санкт-Петербургского филиала Института российской истории // Вспомогательные исторические дисциплины. СПб, 2000. Т. 27. C. 273; Dahlhaus, Joachim. Volumen leteris privilegiorum atque reditum nostri monasterii descriptum. Zur Geschichte des Archivs der Abtei Brauweiler, in: Köln, Stadt und Bistum in Kirche und Reich des Mittelalters. Festschrift für Odilo Engels zum 65. Geburtstag / Hrsg. von H. Vollrath und S. Weinfurter. Köln, 1993. S. 204, Nr. 2; Wisplinghoff, Erich. Die Benediktinerabtei Brauweiler // Germania Sacra. Neue Folge 29, 5. Berlin, New York: Walter De Gruyter, 1992.
Состояние памятника
Хорошее. Документ прошёл процесс реставрации. Печать утрачена.
Состояние надписи
Имеются небольшие утраты текста.
Текст на языке оригинала
(1) Piligrimus dei gratia Coloniensium archiepiscopus ac plebis dei. Notum sit universitati pie viventium tam praesentium quam futurorum, (2) quorum defensione et testimo¬nio, quae a filiis suis aecclesiis dei conferuntur, rata at¬que inconvulsa [in] perpetuum creduntur manere, quia Eren-fridus comes palatinus (3) no¬stram adiverit humilitatem ob¬secrans, ut monasterio suo, quod in vico brunwilarensi, id est in dote piae memoriae Mathildis coniugis suae crebra eius suggestione edificare (4) in¬choaverat et ea immatura morte praeventa atque ibidem sepulta pro anima illius et sua voluntarius iam consuma¬verat, gratiam libertatis et pri¬vilegii formam nostrae aucto¬ritatis cyrografo con- (5) firma¬remus constituens illud sub mundiburdio sancti Petri coloniensis aecclesiae, cui deo auctore deservio, meque Piligrimum eiusdem sanctae coloniensis aeclesiae archiepiscopum et omnes successores (6) meos in perpetuum praefati monasterii defensores esse im¬petravit, ut contra improborum violentias a metropolitani auctoritate melius defensare¬tur et ut abbas eiusdem loci nummisma unum (7) aureum pon¬dus habens trium denariorum nostrae monetae singulis annis ad altare beati Petri principis apostolorum persolvat sicque ab omni praesentium et futu¬rorum potestate atque dominio tam (8) pontificum quam regum seu imperatorum ad cetera omnino liberum permaneat. Huius igitur piis inclinati pre¬cibus diffinitione praefata a nobis accepta et filiis eius Herimanno et Ottone pie an- (9) nu¬entibus, qui in praesentiarum positi patris in omnibus fave¬bant voluntati. Ea quoque, quae pro salute animae suae deo sanctoque Nycholao ibi¬dem contulerat, secundum pe¬titionem ipsius in hac sceda cu- (10) ravimus annotare, id est brunwilarense praedium cum aliis locis subter notatis ad idem praedium pertinentibus, id est Louenich Wremerstorp Cuningistorp Dansswilre Glessene Kyrchi- (11) torp Sentere Manstede Ichindorp Slenderhagen cum omnibus appen¬diciis suis et cum omni integri¬tate, scilicet in agris in pratis m aquis pascuis silvis molis molendinis piscationibus (12) exitibus et reditibus quaesitis et inquirendis cum omni utilitate, quae in per¬petuum inde provenire poterint. Preterea quatuor silvas, quarum no¬mina sunt Wedehowe Hanepuze Asp et Bram (13) cum integritate iuris, quod vulgariter dicitur wiltban, libera traditione praefato monasterio donavit. Terminum etiam et bannum ipsius praedii, sicut ipse summa liber¬tate habuit, designans (14) a via quae dicitur Jacobswech usque ad viam Hespath, rursumque a via Hespath ad viam regiam et a via regia per cursum rivuli qui dicitur Vischbach usque trans fluvium qui dicitur Arnefe ita con- (15) stituit, ut nullus ibi aliquid iuris vel potestatis habeat preter abbatem ipsius loci et villicum eius quemcunque statuerit. Cui etiam ab¬bati singulariter duas paludes, unam inter sinthere et (16) glessene, alteram circa fluvium Arnefe a silva quer¬cea usque ad pontem Turre tali iure delegavit, ut nemo in his preter abbatem aliquid potestative usurpare presumat neque aliquis ibi excepto (17) abbate et fratribus piscari audeat. Prata quoque, que vel ipse tunc ha¬buit vel postea praefati cenobii fratres adquirere potuerint, in illis terminis qui vulgo dicuntur copeleweide, quorum terminorum (18) duos beato Petro dedit, unum in toneburch, alterum circa ripam arnefe, tali eos pace habere decrevit, ut nulli penitus quicquam iuris inde fa¬cere compellantur. Cum vero silvam illam, que prae mag- (19) nitudine sui vele nuncupatur, praefatus comes palatinus Erenfridus et frater eius comes Hecelinus com¬muni utilitate possiderent, in praesentia nostri nostrorumque et multorum nobilium eandem utilitatem par- (20) cientes duobus cenobiis tradiderunt, Erenfridus comes pa¬latinus suam quidem partem beato Nykolao in Brunwilre, frater vero eius comes Hecelinus suam beato Cornelio cum predio Bercheim, hanc utrobi- (21) que legem statuentes, ut nullus in predicta silva aliquid po¬testatis aut iuris habeat preter su pradictorum cenobiorum patres et mansionarios illos, qui in bonis aecclesiae destructa resarcire et com¬- (22) munire et censum persolvere debebunt, qui etiam ex eadem silva singulis annis in epipha¬nia domini ligna quae vulgo dicuntur uacholz ad camina¬tam abbatis deferent vel etiam illos, quibus ipsi abbates pro (23) mi(seri¬cordi)a concesserint. Nullus autem extraneorum in ea aliquid sibi quasi pro iustitia usurpandi licen¬tiam habeat preter illos tant[um], quos predicti abbates in ipsa silva pro solvendo sibi frumento consignaverint, (24) qui vulgo dicuntur Werludeo ea tamen conditione, ut si ipsi homines aliquid contrarii admi¬serint, liceat ipsis abbatibus eos inde expellere et alios quos voluerint pro eis admittere. Si quis autem (25) absque eorum concessione aliquid in illa silva praesumpserit et forestarius abbatis de brunwilre hoc deprehendens aliquid pro pignore detinuerit, utrique abbates ex equo parcientur, eadem vicissitudine repen- (26) sa ex par¬te abbatis sancti Cornelii, si eius forestarius idem deprehenderit, si¬mili modo parciendo nec suis advo¬catis inde aliquid dare aut respondere tenebuntur). Bona etiam, quae praedictus comes palatinus (27) ha¬buit, id est ad bilke V man¬sos, Rinhare XVII, Birte IIII, Aschela VII, Budelinchoue" XI et II iugera vinee, Benchouen XIII et XV iugera vinee, Geldestorp VIII beneficia et CC et (28) XXIIII iugera, Unkelebach de VIIII mansis vel iugeribus medietatem et ad Rimago de II mansis similiter, quam me¬dietatem quidam Sicco comes ab abbate Ellone iam accepe¬rat quoad viveret habendam, (29) nulli autem heredum suorum post mortem suam relinquen¬dam, Engresche VIIII mansos et X iugera vinee, ad Mesinich et Rilec XXIIII iugera, Gangele XVI mansos cum appendiciis suis, allodium (30) quoque suum in clotenof cum omnibus appendiciis suis et cum omni integritate ipsius, videlicet in villis in vineis et arpennis in silvis et in agris in aquis et in pascuis viis et inviis terris cultis et in- (31) cultis exitibus et reditibus quesitis et inquirendis absque ulla sui diminutione libere et integre prelibato cenobio perpetuo possidendo donavit. Nos ita¬que praefati Erenfridi comitis pala- (32) tini sueque coniugis Mathildis piam secuti actionem de nostro etiam aliqua eidem monasterio ob dei amorem nostraeque animae salutem cura¬vimus addere, id est ad Alstenrode V mansos et cur- (33) tem quandam infra nostrae urbis muros sitam ob hoc videlicet, ut eiusdem monasterii primus abbas venerabilis Elio eiusque successores eam tenendi ha¬beant ammodo liberam pote¬statem. Hec (34) ergo iam habita et queque in futurum haben¬da ex auctoritate sanctae et individuae trinitatis patris et filii et spiritus (35) sancti et Beati Petri apostoli nostrique ordi¬nis atque iuris censura confir¬mamus et per hanc nostrae defensionis pagi- (36) nam sigillo nostro manuque propria insig¬nitam in perpetuum corrobo¬ramus testibus idoneis qui in¬terfuerunt subnota- (37) tis. Nomina testium: Ansfridus episcopus de traiecto, Meginardus episcopus poderbrunnensis, Nithardus prae¬positus (38) templi, Sigezo prae¬positus, Werenzo praepositus, Godefridus dux pilosus, Gevehardus antiquus comes de mosella, (39) Richezo comes de heingebach, Godefridus filius eius, Herimannus comes de Noruenich, Sicco comes, Starchri, (40) Embrico, Eppo, Ruoprat, Ruocher, Gerunc, Heriman. Acta sunt hec dominice incarnationis anno M (41) XXVIII, indictione XI, regnante Cuonrado Romanorum imperatore augusto.
Комментарий линвистический
Текст грамоты отличается богатой и правильной латинской лексикой.
Техническая дата
1028-01-01
Дата создания (внутренняя датировка)
Acta sunt hec dominice incarnationis anno MXXVIII, indictione XI, regnante Cuonrado Romanorum imperatore augusto.
Век
XI в.
Персона (Автор)
Персона (Упомянутое лицо)
Комментарий палеографический
Первые слова грамоты с титулом архиепископа выполнены характерным удлиненным по вертикали письмом, в последнем слове грамоты «augusto» применены формы унциала. Украшения верхних и нижних выносных и знаков сокращения выполнены по образцу грамот XI – первой половины XII веков. Однако более поздний характер письма выдают характерные для второй половины XII века и первой четверти XIII века зачины малых вертикалей, более грузный вид письма. В почерке основного текста отразился способ письма характерный для второй половины XII века и первой четверти XIII века.
Комментарий исторический
Грамота датирована 1028 годом, но на деле является подложным документом, созданным в монастыре в начале XIII века с целью восполнения отсутствовавшего документа об основании монастыря Браувайлер (год основания 1024), а главное, с целью подтверждения его владельческих прав, получение которых в условиях предшествующего периода не было отражено в письменных документах. Грамотой удостоверяется, что по ходатайству пфальцграфа Эренфрида архиепископ Кельнский Пилигрим (1021–1036) принял под свою защиту основанный им и его покойной женой Матильдой монастырь Браувайлер, в знак чего аббат монастыря должен будет платить архиепископу ежегодно одну золотую монету. Граф дарит монастырю многие свои владения, а архиепископ добавляет к его дарениям 5 мансов в Альтенрате и один двор в Кельне.
Место создания

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти