Акт медзадрии; 1373 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 12

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Акт медзадрии; 1373 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 12
Название
Акт медзадрии; 1373 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 12
Вид (Тип)
Акт
Разновидность (характер)
Акт аренды
Самоназвание
Locatio ad laborandum
Аннотация
Нотариальный акт медзадрии (испольщины).
Общее описание
Документ представляет собой нотариальный акт медзадрии. Саламоне, сын покойного господина Уберто де Сакрато (Salamon filius quondam domini Uberti de Sacrato de contrata Sexti Sancti Romani civitatis Ferrarie) от имени и по поручению своего брата Франческино (Franciscinus eius frater) сдает в аренду для обработки исполу участок в Окьобелло (in fundo Oclobelli) на 5 лет братьям Джованни, Бенедетто и Доминико, сыновьям покойного сер Маттео де Викториис из Люнголы (Iohannes, Benedictus et Dominicus fratres et filii quondam ser Mathei de Victoriis de Lungola), выступающим также от имени Антонио, сына вышеупомянутого Джованни, и Синибальдо, сына вышеупомянутого Доминико (Anthonius filius dicti Iohannis et Sinibaldus filius dicti Dominici). Испольщики обязуются тщательно пахать землю, хорошо ее обрабатывать и засевать в указанное время своими и хозяйскими семенами. На свои средства испольщики обязаны свозить и передавать хозяевам половину урожая зерна; ухаживать за виноградниками и половину винограда также свозить хозяевам; в указанное время срезать ивняк и половину его отдавать хозяевам; насаждать ивняк вокруг имения и окапывать его; косить луга и половину сена свозить хозяевам. Испольщики имеют право держать в имении скот только от хозяев, должны рыть ежегодно не менее 30 пертик канав. Сверх того, за аренду земли, дома и двора следует к празднику Св. Михаила ежегодная плата 14 лир и 2 каплуна.
Подлинность
Подлинник
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: аутентичный формуляр, почерк, соответствующий образцам письма XIV века, нотариальный знак и подпись нотария.
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Нотариальный курсив
Материал
Форма
Прямоугольник
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Италия
Учреждение создания
Провенанс
Судя по надписям на обложке документа, в XIX веке он хранился в Государственном архиве Модены. Пути приобретения его Н.П. Лихачевым пока неизвестны.
Состояние памятника
Хорошее
Состояние надписи
Утраты текста отсутствуют.
Текст на языке оригинала
[Signum notarii] (1) In XPi(sti) nomine am(en). Anno eiusdem Nativitatis Mill(es)i(m)o trecentexi(m)o (2) septuag(es)i(m)o tercio, ind(i)ct(i)o(n)e undecima, die septimo m(en)s(e) Maii, Ferarie, in (3) Turi carcerum co(mm)u(n)is Ferrarie a p(ar)te massarie, v(idelicet) a p(ar)te superiori. P(re)s(entibus) (4) testib(us) vocatis (et) rogatis: Nicolao filio q(uondam) Petri Mantuani, qui h(ab)itat (5) in villa Furmignane, Galvano filio q(uondam) Vinaroti de (con)(tra)ta Sancti Guill(elm)i (6) de p(ro)pe Feraria(m), B(er)tolatio q(uondam) s(e)r Nascimb(e)n(e) de Bo(n)martinis de Tamara (7) et alliis. [C - знак] Salamon filius (quon)dam d(omi)ni Uberti de Sacrato de (con)(tra)ta Sexti (8) Sancti Romani civit(atis) Ferrarie suo no(m)i(n)e p(ro)p(ri)o (et) vice et nomine Franciscini eius (9) fratris p(ro) quo p(ro)mixit de rato (et) rati h(ab)itione de om(n)ib(us) (et) singulis in p(rese)nti instr(ument)o (10) inf(rascrip)tis sub obligat(i)o(n)e o(mn)ium suo(rum) bon(orum) p(rese)ntium (et) fut(urorum) (et) sub p(a)c(t)u(m) inferius desc(ri)pta (con)cessit (11) et locavit ad laborandum ad dimidia(m) hinc ad qui(n)q(ue) an(n)os p(ro)x(ime) vent(uros) incipiendos i(n) festo (12) Sancti Micaelis p(ro)x(ime) vent(uro) Iohan(n)i, B(e)n(e)dicto (et) Dominico fr(atr)ibus et filiis q(uondam) s(e)r Mathei de (13) Victoriis de Lungola, p(rese)ntibus, stip(ulantibus) (et) recip(ientibus) suis no(min)ib(us) p(ro)p(ri)is (et) vice (et) no(m)i(n)e Anthonii filii (14) dicti Iohan(n)is (et) Sinibaldi filii d(i)cti D(omi)nici unam poss(essi)o(n)em dictorum Salamonis et (15) Franciscini po(s)itam in fundo Oclobelli, quam laborat Iohaninus Guaçante hiis (16) pactis (et) (con)ventionib(us) infrass(cript)is v(idelicet) q(uod) dicti laboratores (et) ip(s)o(rum) quilibet se (et) sua bona (17) p(er) se suosq(ue) filios (e)t h(e)r(e)des p(ri)ncipalit(er) (et) insolid(um) oblig(averunt) renu(n)tiantes b(e)n(e)fitio novar(um) (18) (con)stitutio(n)um (et) ep(isto)le Divi Adriani, except(i)o(n)i doli mali, act(i)o(n)i in factum (et) condict(i)o(n)i sine (19) cau(s)a om(n)iq(ue) alii except(i)o(n)i suo iu(r)i (et) legum auxilio sibi (con)petenti v(e)l (con)pet(ituro) suis (20) no(min)ib(us) p(ro)p(ri)is (et) vice (et) no(m)i(n)e dicto(rum) Anthonii (et) Sinibaldi p(ro) quibus p(ro)miss(er)unt de rato (21) et rati h(ab)itione de om(n)ib(us) et singulis in p(rese)nti instrumento ins(er)tis sub obligat(i)o(n)e (22) o(mni)um suo(rum) bono(rum) p(rese)ntium (et) futuro(rum) (et) sub pena inferius desc(ri)pta promiss(eru)nt (23) dicto locato(r)i p(rese)nti (et) stip(ulanti) p(ro) se (et) dicto no(m)i(n)e t(er)ras arat(orias) dicte poss(ess)ionis b(e)n(e) et diligent(er) (24) arare, rumpere, retorçare (et) seminare suis temporib(us) debitis de co(m)u(n)i semine (25) ip(s)arum partium fructuu(m) (et) redictuu(m) quaru(m) t(er)raru(m) (et) cui(us) seminis d(i)cti laboratores (26) dimidia(m) dare p(ro)miss(er)unt d(i)cto locato(r)i (et) dicto eius fr(atr)i (con)ductam ad portu(m) Padi ville (27) Oclobelli, om(n)ib(us) exp(e)n(sis) dicto(rum) laborato(rum). Vineas laborare p(ro)miss(er)u(n)t s(ecu)n(dum) formam (28) statuti co(mm)u(n)is Ferarie et in ip(s)is rebatituras necess(ar)ias facere et ip(s)as vindemiare (29) tempore debito et sibi dare dimidiam uve amostate (con)ductam ut supra; (30) salices scapare p(ro)miss(er)unt tempore debito (et) dare eide(m) locatori dimidia(m) toti(us) (31) lignaminis viridis (et) ectiam Gocharum (con)ductam ad dictum portum; de vinu- (32) nibus claudere curtille ip(s)ius poss(essi)onis. Et plantas ip(s)arum salicis plantare circha (33) t(er)ras ip(s)ius poss(essi)onis ubi fiu(n)t necesse. Et ip(s)as fassare (et) fassatas tenere. Prata (34) segare p(ro)miss(er)unt tempore debito et dare sibi dimidiam feni (con)ductam ut s(upra). (35) Item q(uod) d(i)cti laboratores non possunt nec sibi liceat tenere sup(er) d(i)ctam poss(essi)one(m) vachas (36) neq(ue) pecudes neq(ue) porchos neq(ue) porchas nisi a dicto locatore. Item cavare p(ro)mis(eru)nt (37) om(n)i an(n)o dicto(rum) qui(n)q(ue) annorum treginta p(er)ticas fossati. Et p(ro) affictu curtilis d(i)cte (38) poss(essi)onis (et) prato(rum) bradie d(i)cti laboratores dare (et) solvere p(ro)miss(er)unt eidem locat(ori) (39) p(rese)nti (et) stip(ulanti) p(ro) se (et) dicto no(m)i(n)e om(n)i an(n)o dicto(rum) qui(n)q(ue) an(n)o(rum) in festo S(an)cti Micael(is) (40) quatuordecim lib(ras) bon(oninas) et duo paria caponu(m). Et p(er) pactum p(re)dicti laboratores teneant(ur) (41) ad dimidia(m) exp(e)n(sas) que fient in metitorib(us). Et hanc re(m) locata(m) dictus locato(r) (42) dedit, (con)cessit (et) locavit eisdem laboratorib(us) p(rese)ntib(us) (et) stip(ulantibus) p(ro) se (et) d(i)ctis no(m)i(n)ib(us) cu(m) introitu (43) (et) exitu suo (et) cum om(n)ib(us) (et) singulis ad ip(s)am rem locata(m) spectan(tibus) (et) p(er)tin(entibus) ad h(abe)nd(um), (44) tenend(um) (et) laborand(um) pactis (et) (con)ventionib(us) sup(ra)s(crip)tis. Quam rem locatam p(ro)mixit (45) dictus locator p(er) se (et) dicto no(m)i(n)e eisdem laboratorib(us) p(rese)ntib(us) (et) stip(ulantibus) p(ro) se (et) d(i)ctis no(m)i(ni)b(us) (46) legiptime ab om(n)i p(er)sona, colegio (et) universitate auctoriçare (et) defendere i(n) ca(usa) et extra (47) om(n)ib(us) suis p(er)iculis (et) exp(e)n(sis) usq(ue) ad d(i)ctu(m) t(er)m(inum). Finito v(er)o t(er)mino d(i)cto(rum) qui(n)q(ue) an(n)or(um) (48) p(ro)mixeru(n)t d(i)cti laboratores p(ro) se (et) d(i)ctis no(m)i(ni)b(us) p(ro) quib(us) p(ro)mis(er)unt ut supra (49) eidem locato(r)i p(rese)nti (et) stip(ulanti) p(ro) se (et) d(i)cto no(m)i(n)e d(i)ctam re(m) locata(m) sibi libera(m) (et) expeditam (50) dimittere (et) relasare (et) a nemine imbrigata(m) qua(n)tum erit p(ro) facto suo proprio tantum. (51) Et reficere (et) restituere p(ro)miss(er)unt dicte p(ar)tes stip(u)lantes ut s(upra) sibi adinvice(m), sc(ilicet) (52) una p(ar)s alteri (et) altera alteri om(n)ia (et) sing(u)la da(m)na (et) exp(e)n(sas), que (et) quas una p(ar)s occax(ione) (53)alt(er)ius (et) altera occax(ione) alterius fecerit v(e)l h(ab)u(er)it in cau(s)a (et) extra p(ro) om(n)ib(us) (et) sing(u)lis (54) in p(rese)nti instrum(en)to ins(er)tis sibi adinvicem facere, obs(er)vari tam si i(n) cau(s)a obtinueri(n)t (55) q(uam) si subcubueri(n)t credendo una p(ar)s alteri (et) altera alteri de da(m)nis (et) exp(e)n(sis) suo nudo (56) et simplici verbo sin(e) onere sui sacramenti v(e)l alia testiu(m) p(r)obat(i)o(n)e. Constitue(n)tes (57) se d(i)cte p(ar)tes (et) ip(s)arum utraq(ue) soluturas (et) obs(er)vaturas hec om(n)ia (et) sing(u)la in p(rese)nti in- (58) strum(en)to ins(er)ta et p(ro) p(re)dictis om(n)ib(us) (et) singulis i(n) p(rese)nti instrum(en)to ins(er)tis firmit(er) acten(dendis) (59) et obs(er)vandis (con)veniri posse p(er) pactum v(idelicet) una p(ar)s ad instan(tiam) alt(er)ius (et) altera ad instan(tiam) (60) alt(er)ius sp(eci)aliter i(n) civitate Ferarie, Bononie, Mantue, Venec(iis) et g(e)n(er)alit(er) i(n) om(n)i al(io) (61) loco, t(er)ra, castro (et) foro diebus feriatis (et) no(n) feriatis aliquib(us) feriis non obstan(tibus) p(re)s(entibus) (62) nec fut(uris) quib(us) ex nu(n)c p(ro)ut ex tu(n)c pacto sp(eci)ali renu(n)c(iantes) exp(re)sse. Et si d(i)cte p(ar)tes non (63) actenderent (et) obs(er)vare(n)t sibi adinvice(m) stip(ulantes) ut s(upra) sc(ilicet) una p(ar)s alteri (et) altera alteri (64) om(n)ia (et) singula in p(rese)nti instrum(en)to ins(er)ta q(uod) licitum sit p(ar)ti p(re)dicta p(er) eam p(ro)missa acten(denti) (65) et obs(er)vanti sua auct(oritat)e p(ro)p(ri)a sin(e) requisit(i)o(n)e alicui(us) iudicis, potestatis v(e)l rect(oris) ingredi (66) (et) stare tenuta(m) (et) corporalem poss(essi)o(n)em o(m)n(i)u(m) bono(rum) p(ar)tis p(re)dicte p(er) eam p(ro)missa no(n) acten(dentis) (67) nec obs(ervantis) ubicu(m)q(ue) eligere voluerit p(ar)s actendens et ea bona vendere, donare, alienare (68) et apud se iusto p(re)cio retinere tanq(uam) sua bona p(ro)p(ri)a iusto p(re)cio empta usq(ue) ad integra(m) (69) solut(i)o(n)em (et) satisfat(i)o(n)em toci(us) sui debiti, sui da(m)ni, int(er)esse (et) exp(e)n(sarum). Et p(er) pactum p(ro)mis(er)u(n)t (70) dicte p(ar)tes (et) ip(s)arum utraq(ue), stip(ulantes) ut sup(ra) no(n) se ap(e)llare a sent(ent)ia extimato(rum) com(muni)s Fer(rarie) (71) nec ab aliqua alia sent(ent)ia, que lata foret (con)tra eas p(ar)tes v(e)l in suis bonis occax(ione) p(re)dicta, (72) et non dicere sent(ent)iam esse nullam nec eam i(n) melius reformari petere. Et si disseruint (73) v(e)l se app(e)laverint p(ro)miss(er)unt ex nu(n)c p(ro)ut ex tu(n)c ip(s)as app(e)llationem (et) nullitate(m) h(abe)re (74) cassas vanas (et) null(ius) valoris. Que om(n)ia (et) sing(u)la in p(rese)nti instrum(en)to ins(er)ta p(ro)mis(er)u(n)t (75) dicte p(ar)tes sibi adinvice(m) stip(ulantes) ut sup(ra) s(cilicet) una p(ar)s alteri (et) altera alteri firma (et) rata (76) p(er)p(etu)o h(abe)re, tenere, actendere, obs(er)vare, adimplere et non (con)trafacere v(e)l venire p(er) se v(e)l aliu(m) (77) seu alios earum no(min)ib(us) modo aliquo, rat(i)o(n)e v(e)l cau(s)a de iure v(e)l de facto sub pena (78) p(ar)ti (con)trafacien(ti) sole(m)pni stip(ulatione) p(ro)missa vigintiqui(n)q(ue) libr(as) bon(oninas) et oblig(atione) omn(ium) bon(orum) p(ar)tis (79) (con)trafatie(n)tis p(rese)ntium (et) fut(urorum) cum refect(i)o(n)e da(m)no(rum) (et) exp(e)n(sarum), litis (et) extra. Qua pen(a) soluta (80) v(e)l non, p(re)dicta om(n)ia (et) sing(u)la sint firma. Et ad maiore(m) firmitate(m) omnium p(re)dicto(rum) (81) d(i)cti Iohan(n)es, B(e)n(e)dictus (et) D(omi)nicus laboratores iuraveru(n)t corporalit(er) tactis sc(ri)pturis (82) ad S(an)cta Dei Eua(n)g(e)lia p(re)dicta om(n)ia (e)t sing(u)la firma (e)t rata p(er)petuo h(abe)re, tenere, acten(dere), (83) obs(er)vare, adimplere (et) non (con)trafacere v(e)l venire p(er) se v(e)l aliu(m) seu alios eo(rum) no(min)ib(us) (84) modo aliquo, rat(i)o(n)e v(e)l cau(s)a que dici v(e)l excogitari possit. (85) Ego Rigus filius (quon)dam mag(ist)ri Gualterii p(ro)fessoris grammatice de S(an)cto Vitale, imp(eriali) (86) auct(oritat)e not(arius) publicus ferrarien(sis) p(re)dictis om(n)ib(us) (et) singulis p(resen)s fui (et) rogat(us) scribere sc(ri)pssi.
Комментарий линвистический
Документ составлен на средневековой латыни области Эмилия-Романья. Самым заметным отличием средневековой латыни в рукописных памятниках служит замена диграфов “ae” и “oe” классической латыни одной буквой “e”. Например, не “poena”, а “pena”, как в исследуемом документе.
Техническая дата
1373-05-07
Дата создания (внутренняя датировка)
In XPisti nomine amen. Anno eiusdem Nativitatis Millesimo trecenteximo septuagesimo tercio, indictione undecima, die septimo mense Maii.
Дата создания (точная)
1373-05-07
Обоснование датировки
Дата указана в тексте.
Век
XIV в.
Комментарий палеографический
Документ написан нотариальным курсивом XIV века.
Комментарий исторический
Представленный документ характеризует поворотный момент в истории Северной Италии и, в частности, Феррары, откуда происходит акт. Он свидетельствует об эволюции аграрных отношений в Северной Италии XII-XIV веков, когда шел процесс освобождения зависимого крестьянства, когда жители деревни становились лично свободными людьми, когда наряду со старыми феодальными отношениями вступал в силу договор двух равноправных сторон, основанный на принципах формального равенства. Новым в практике Феррары становится все расширяющееся число различных видов договоров аренды земли и скота. Это договоры краткосрочной аренды земли; сочида (аренда скота, где арендной платой служит половина или другая определенная доля продуктов животноводства); зоатика (или югатика, гловатика – аренда рабочего скота). Заметное место среди таких договоров занимает и медзадрия. Медзадрия (locatio ad laborandum – аренда за отработку) представляет собой договор, в соответствии с которым одна сторона, арендодатель, обязуется передать земельный участок другой стороне, арендатору (медзадро), в пользование на установленный договором срок, а также предоставить семена сельскохозяйственных культур и скот, тогда как арендатор обязуется вносить платежи в виде фиксированной денежной суммы и половины (или иной доли) урожая, а также осуществлять различные работы на арендуемом участке. Акты такого рода, как медзадрия, зоатика и сочида, разработанность их формуляра и стремительное распространение таких правоотношений в Ферраре говорит об их соответствии изменениям в обществе и экономике Феррары, распространению рыночных отношений в сельском хозяйстве и к началу разделения населения феррарской округи на землевладельцев и наемных работников.
Комментарий дипломатический
Особенностью итальянских актов является то, что их действительность обеспечивалась сочетанием подписи нотария и его нотариального знака, а также перечислением имен свидетелей, присутствовавших при совершении сделки. Итальянские документы уже в XII веке не нуждались ни в подписях, ни в печатях; нотариальному акту для приобретения им официальной силы достаточно было подписи нотария, составившего документ, и изображения его нотариального знака.
Место создания
Место (упомянутое)
Элемент оформления
Дополнительный материал

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти