Акт аренды скота на условиях сочиды; 1351 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 40

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Акт аренды скота на условиях сочиды; 1351 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 40
Название
Акт аренды скота на условиях сочиды; 1351 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 40
Вид (Тип)
Акт
Разновидность (характер)
Акт аренды
Самоназвание
Socida
Аннотация
Акт аренды на пять лет трех коров, одной телки и одного бычка на основании договора сочиды.
Общее описание
Саламоне, сын покойного господина Уберто де Сакрато (Salamone, filius quondam domini Uberti de Sacrato) от имени и по поручению своей матери, госпожи Альбертины (domina Albertina eius mater) передает Вентуроле, сыну сер Бонуцио из Градидзолы, живущему в вилле Сандоно феррарского дистрикта (Venturola, filius ser Bonutii de Gradizola, qui habitat in fundo ville Sandoni districtus Ferrarie) в аренду на условиях сочиды (аренда молочного скота с половины приплода) на 5 лет трех коров, одну телку и одного бычка, общей стоимостью 48 старых феррарских лир из имущества госпожи Альбертины. После окончания срока сочиды арендатор должен продать стадо на феррарском рынке с тем, чтобы вернуть госпоже Альбертине стоимость ее имущества.
Подлинность
Подлинник
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: аутентичный формуляр, почерк, соответствующий образцам письма XIV века, нотариальный знак и подпись нотария.
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Нотариальный курсив
Материал
Форма
Прямоугольник
Формат листа / тетради
Carta non transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Италия
Учреждение создания
Провенанс
Судя по надписям на обложке документа, в XIX веке он хранился в Государственном архиве Модены. Пути приобретения его Н.П. Лихачевым пока неизвестны.
Состояние памятника
Хорошее
Состояние надписи
Утраты текста отсутствуют.
Текст на языке оригинала
[Нотариальный знак] (1) In Xpi(sti) no(m)i(n)e am(en). Anno eiusdem Nat(ivita)tis Mill(esim)o trecent(esim)o qui(n)q(ua)gesimo p(ri)mo, inditio(n)e qua(r)ta die deci(m)oocto m(ensi)s Decembr(is), Fer(rarie), sub po(r)ticu (2) pall(aci)i co(mmun)is. P(re)s(entibus) t(es)t(ibus) voc(atis) (et) rog(atis): Piliolo de Prisiano not(ario), Bartholameo de Falastipa not(ario), Chichino tab(ellione), fil(io) q(uondam) s(er) Mio(r)ini de (con)(tra)ta Sexti S(ancti) Roma(n)i, (3) om(n)ibus h(ab)itat(oribus) civit(a)tis Fer(rarie) (et) all(iis). C [знак, разделяющий части текста] Venturola, fil(ius) q(uondam) s(er) Bonutii de Gradiçola, qui h(ab)it(at) in fundo ville Sandoni districtus Fer(rarie) se (et) eius (4) bona oblig(ando) p(er) se suosq(ue) fil(ios) et h(e)redes fuit (con)tentus, (con)fess(us) (et) b(e)n(e) i(n) (con)cordia cum Salamone, filio q(uondam) d(omini) Uberti d(e) Sacrato, p(re)s(enti) et loc(anti) vice (et) no(m)i(n)e d(omi)ne Alb(er)ti- (5) ne eius matris se ab eode(m) h(ab)uisse (et) recep(isse) in socidam ad usum bone socide (et) legalis ad (con)duce(n)du(m) usq(ue) ad q(ui)nq(ue) annos p(ro)x(ime) vent(uros) infras(criptas) best(ias) bovin(as), v(idelicet): (6) C [знак] Inp(ri)mis unam vaca(m) bonella(m) cu(m) co(r)nibus ap(er)tis levatis cum uno vitulo amguan(ino). C [знак] Item una(m) vacam bonella(m) cu(m) cornibus i(n)antea cu(m) (7) una vitula amguani(n)a. C [знак] Item una(m) mançam bonella(m) cu(m) co(r)nibus ap(er)tis levatis cum una vitula amguani(n)a. C [знак] Item unu(m) mançolum d(e) (8) sup(er)no rubeu(m). C [знак] Item unam vacam bonellam cum co(r)nibus ap(er)tis levatis, cum uno vitulo amguani(n)o, precii (et) ext(ra) d(e) co(mmun)i eo(rum) (con)cordia e(x) (9) cap(itali) d(i)cte d(omi)ne Alb(er)tine quadragi(n)ta octo libr(as) fer(rarinas) vet(eres). Et renu(n)c(iavit) exc(eptioni) no(n) data(rum), no(n) h(ab)ita(rum) (et) no(n) recept(arum) d(i)cta(rum) best(iarum) speiq(ue) futu(r)e tradit(ionis), h(ab)it(ionis) (et) (10) reception(is), exc(eptioni) doli mali, act(i)o(n)i i(n)factum (et) (con)dicion(i) sin(e) ca(usa), om(n)iq(ue) al(ii) exc(eptioni) (et) legu(m) aux(ilio) s(ibi) (con)pet(en)ti v(e)l (con)petit(uro). Quas best(ias) (et) ea(rum) fetus p(ro)mix(it) d(i)ctus (con)ducto(r) tene(re), salva(r)e, passce(re) (et) nutri(r)e usq(ue) (11) ad d(i)ctum t(erminu)m om(n)ibus suis su(m)pt(ibus) (et) exp(e)n(sis). Et si dicte bestie v(e)l aliq(ua) ea(rum) aut fetus ea(rum) dolo, culpa v(e)l mala custodia d(i)cti (con)ducto(r)is aut eius custodu(m) perderentu(r), morirentu(r) v(e)l deva- (12) stare(n)t(ur), p(ro)mix(it) d(i)ctum loc(atorem), p(re)s(entem), stip(ulantem) (et) recip(ientem) nomine (et) vice d(i)cte d(omi)ne Alb(er)tine d(i)ctam d(omi)nam Alb(er)tina(m) (et) eius h(e)red(es) (con)s(er)va(r)e indepn(es) (et) totu(m) dapnum in se retine(re). Si vero Dei iuditio aut mo(r)te (13) na(tura)li hoc accide(re)t dapn(um) in socida (com)putet(ur), faciendo eidem d(omi)ne Alb(er)tine plenam fidem de iuditio Dei (et) mo(r)te na(tura)li p(er) testes fide dignos, q(ui) non sint d(e) ip(s)o(rum) famil(ia) (et) p(er) r(eprese)nt(ia) co(r)io(rum) (et) ca(r)nium (14) (et) coricatum. D(i)ctus (con)ducto(r) denu(n)tiare infi(r)mitatem d(i)cta(rum) best(iarum) i(n) te(r)ciam diem postq(uam) d(i)cte bestie fu(er)int infi(r)mate, (et) si vero denu(n)tiaret (et) morirentu(r), dapn(um) totu(m) sit d(i)cte loc(atricis). In fine vero (15) d(i)c(t)i t(ermin)i v(e)l i(n) t(ermi)n(o), q(uan)doc(um)q(ue) d(i)cte d(omi)ne Alb(er)tine placu(er)it, teneatu(r) d(i)ctus (con)ducto(r) d(i)ctas best(ias) cum ea(rum) fetus conduce(re) Fer(rarie) sup(er) foro best(iarum) co(mmun)is (et) ip(s)as vende(re) cum lic(entia) d(i)cti loc(atoris) d(i)cto no(m)i(n)e res(er)va(n)tis (16) in se no(m)i(n)e an(te)d(i)cto d(o)m(i)n(ium (et) p(ro)prietate(m) ea(rum) d(e) qua(rum) precio d(i)ctus locato(r) d(i)cto no(m)i(n)e h(abe)re debeat capit(a)le(m) suu(m) p(re)d(i)c(tu)m abinde v(er)o sup(ra) v(e)l i(n) luc(ru)m v(e)l dapn(um) si q(ui)d fu(er)it, int(er) d(i)ctas p(ar)tes (17) equalit(er) dividatu(r). Constit(uens) se d(i)ctus conducto(r) h(ec) om(n)ia (et) sing(u)la atende(re) (et) obs(er)va(r)e (et) d(i)ctum debitu(m) solut(um) sp(eci)alit(er) in civit(a)t(ibus) Fer(rarie), Bono(n)ie, Muti(n)e, et g(e)n(er)alit(er) ubic(um)q(ue) loco(rum) (et) ter(r)a(rum), (18) et (con)ve(n)iri posse ocax(ione) d(i)cti debiti diebus fer(iatis) (et) no(n) fer(iatis) fe(r)iis alliquibus no(n) obst(antibus) allicuius (con)ditio(n)is p(re)s(entis) v(e)l futu(r)is, q(ui)bus ex nu(n)c p(ro)ut ex tunc pacto sp(eci)ali renu(n)c(ians) exp(re)sse. Et (19) d(e) p(re)d(i)ctis decem die(rum) preceptu(m) recip(er)e p(ro)mix(it) i(n) d(i)ctum t(er)m(inum), q(uan)doc(um)q(ue) d(i)cto loc(atori) placu(er)it, s(e)c(un)d(u)m fo(r)mam stat(utorum) co(mmun)is Fer(rarie) (et) in ip(s)o precepto s(e)c(un)do p(rou)t vigi(n)ti die(rum) (con)cesso ex fo(r)ma stat(utorum) (20) co(mmun)is Fer(rarie) renu(n)tia(r)e p(ro)mix(it) ad quod preceptu(m) recip(ere). Et p(re)dicta om(n)ia et sing(u)la vera e(sse)t in iuditio (con)fidente(n)dum d(i)ctus (con)ducto(r) fecit, (con)stit(uit) (et) ordin(avit) Iacobum d(e) Argenta not(arium) abs(entem) (21) tamq(uam) p(re)s(entem) suu(m) ce(r)tum nu(n)ciu(m) (et) p(ro)c(uratorem), p(ro)mitte(n)s se fi(r)mu(m) (et) ratu(m) p(er)petuo h(ab)it(urum) quicquid p(er) d(i)ctum eius p(ro)c(uratorem) f(a)ctum fu(er)it (et) no(n) contravent(urum) sub oblig(atione) om(n)iu(m) suo(rum) bon(orum). Et (22) p(ro)mix(it) d(i)ctus (con)ducto(r) p(er) pactu(m) se no(n) ap(el)lare a sent(enti)a ext(im)ator(um) nec ab aliq(ua) al(ia) sent(enti)a q(ue) lata fu(er)it (con)t(ra) eu(m) (et) eius bona ocax(ione) p(re)s(enti) debiti h(abe)ndi (et) exigendi (et) no(n) dice(re) sent(enti)am (23) nullam nec pete(re) eam i(n) mel(ius) reforma(r)i. Et si dix(er)it v(e)l se ap(el)lav(er)it aut sent(enti)am peti(er)it i(n) mel(ius) refo(r)ma(r)i, p(ro)mixit ex nu(n)c p(ro)ut ex tu(n)c d(i)ctam ap(el)lat(i)o(n)em nullitate(m) (et) refo(r)mat(ionem) (24) i(n) mel(ius) h(abe)re cass(am) van(am) et nullius vallo(r)is et mom(en)ti. Et eidem locat(ori) d(i)cto no(m)i(n)e reffice(re) (et) restitue(re) p(ro)mix(it) om(n)ia (et) sing(u)la dapn(um) (et) exp(e)n(sas), quod et quas d(i)ctus loc(ator) d(i)cto no(m)i(n)e fec(er)it v(e)l h(ab)u(er)it (25) in iuditio (et) ext(ra) p(ro) p(re)d(i)cto debito h(abe)ndo (et) exigendo, credendo d(e) dapn(o) (et) exp(e)n(sis) suo simplici ve(r)bo sin(e) hone(re) sui sacr(ament)i v(e)l al(io) testiu(m) p(ro)batio(n)e. Et si d(i)ctus (con)ducto(r) no(n) atend(er)et (26) (et) obs(ervaret) eidem loc(atori) d(i)cto no(m)i(n)e, om(n)ia (et) sing(u)la sup(ra)s(cripta) liceat p(er) pactu(m) eidem loc(atori) sua p(ro)p(ri)a auct(oritate) sin(e) requisitio(n)e allicuius iud(icis) v(e)l pot(esta)tis ingredi tenuta(m) (et) co(r)por(alem) pos(sessionem) bono(rum) d(i)cti (27) (con)ducto(r)is ubic(um)q(ue) ellige(re) volu(er)it usq(ue) ad integra(m) solut(i)o(n)em et satisfact(i)o(n)em tocius sui debiti (et) exp(ens)a(rum) et ea bona vendere, alliena(r)e, dona(r)e, obliga(r)e (et) apud se iusto precio retine(re) (28) tamq(uam) sua bona p(ro)p(ri)a iusto precio e(m)pta. Et si d(i)ctus (con)ducto(r) no(n) atend(er)et (et) obss(er)va(r)et eidem e(m)pto(r)i om(n)ia (et) sing(u)la sup(ra)s(cripta), recip(ere) no(m)i(n)e q(uo) s(ibi) liceat p(er) pactu(m), eidem (29) loc(atori) sua p(ro)p(ri)a auct(oritate) sin(e) requisitio(n)e allicuius iud(icis) v(e)l pot(esta)tis ingredi tenuta(m) (et) co(r)porale(m) poss(essionem) bono(rum) d(i)cti (con)ducto(r)is ubic(um)q(ue) ellige(re) volu(er)it usq(ue) ad integra(m) solut(ionem) (et) satisfac(tionem) (30) totius sui debiti (et) exp(ens)a(rum), et ea bona vende(re), alliena(r)e, dona(r)e, obliga(r)e (et) apud se iusto precio retine(re) tamq(uam) sua bona p(ro)p(ri)a iusto precio retine(re) tamq(uam) sua bona p(ro)p(ri)a [iusto precio retine(re) tamq(uam) sua bona p(ro)p(ri)a] (31) iusto precio e(m)pta [empta – зачеркнуто] Que om(n)ia (et) sing(u)la sup(ra)s(cripta) p(ro)mix(it) dictus conducto(r) p(er) se suosq(ue) fil(ios) (et) h(e)red(es) eidem locatori p(re)s(enti), stip(ulanti) (et) recip(ienti) vice (et) no(m)i(n)e d(i)cte d(omi)ne Alb(er)tine fi(r)ma (et) rata h(abe)re, (32) tene(re), aten(dere), obs(er)va(r)e, adimplere et i(n) aliq(uo) no(n) (con)traface(re) v(e)l veni(r)e aliqua r(aci)o(n)e v(e)l cau(s)a d(e) iu(r)e v(e)l d(e) f(a)cto sub pena stip(ulata) p(ro)missa decem libr(as) fer(rarinas) vet(eres) (et) oblig(ata) o(m)ni(u)m suo(rum) bon(orum) p(re)s(entium) (33) (et) fut(urorum). Et de d(i)cta pena soluta v(e)l no(n) p(re)d(i)cta om(n)ia (et) sing(u)la sint firma. Et ad maiore(m) fi(r)mitate(m) o(m)ni(u)m p(re)d(i)cto(rum) p(re)d(i)ctus (con)ducto(r) co(r)por(aliter) tactis sc(ri)pt(uris) ad S(an)cta Dei Eua(n)g(elia) (34) iur(avit) p(re)d(i)cta om(n)ia (et) sing(u)la firma (et) rata h(abe)re, tene(re), aten(dere), obs(ervare), adimplere et i(n) aliq(uo) no(n) (con)traface(re) v(e)l ven(ir)e aliq(ua) r(aci)o(n)e v(e)l ca(usa) d(e) iu(r)e v(e)l d(e) f(a)cto q(ue) dici v(e)l excogita(r)i possit. (35) Ego Otonellus fil(ius) (quon)dam d(omi)ni Be(r)thani d(e) Rode not(ar)ii imp(er)ial(i) auct(oritate) not(arius) p(re)d(i)ctis om(n)ibus p(re)s(ens) fui (et) rog(atus) scribe(re) scripssi.
Комментарий линвистический
Документ составлен на средневековой латыни области Эмилия-Романья. Самым заметным отличием средневековой латыни в рукописных памятниках служит замена диграфов “ae” и “oe” классической латыни одной буквой “e”. Например, не “poena”, а “pena”, как в исследуемом документе.
Техническая дата
1351-12-18
Дата создания (внутренняя датировка)
In Xpisti nomine amen. Anno eiusdem Nativitatis Millesimo trecentesimo quinquagesimo primo, inditione quarta die decimoocto mensis Decembris.
Дата создания (точная)
1351-12-18
Обоснование датировки
Дата указана в тексте.
Век
XIV в.
Персона (Автор)
Персона (Упомянутое лицо)
Персона (Cоавторство)
Персона (Писарь или переписчик)
Комментарий палеографический
Документ написан нотариальным курсивом XIV века.
Комментарий исторический
Представленный документ характеризует поворотный момент в истории Северной Италии и, в частности, Феррары, откуда происходит акт. Он свидетельствует об эволюции аграрных отношений в Северной Италии XII-XIV веков, когда шел процесс освобождения зависимого крестьянства, когда жители деревни становились лично свободными людьми, когда наряду со старыми феодальными отношениями вступал в силу договор двух равноправных сторон, основанный на принципах формального равенства. Новым в практике Феррары становится все расширяющееся число различных видов договоров аренды земли и скота. Это договоры краткосрочной аренды земли; сочида (аренда скота, где арендной платой служит половина или другая определенная доля продуктов животноводства); зоатика (или югатика, гловатика – аренда рабочего скота). Акты такого рода, как зоатика и сочида, разработанность их формуляра и стремительное распространение таких правоотношений в Ферраре говорит об их соответствии изменениям в обществе и экономике Феррары, распространению рыночных отношений в сельском хозяйстве и к началу разделения населения феррарской округи на землевладельцев и наемных работников.
Комментарий дипломатический
Особенностью итальянских актов является то, что их действительность обеспечивалась сочетанием подписи нотария и его нотариального знака, а также перечислением имен свидетелей, присутствовавших при совершении сделки. Итальянские документы уже в XII веке не нуждались ни в подписях, ни в печатях; нотариальному акту для приобретения им официальной силы достаточно было подписи нотария, составившего документ, и изображения его нотариального знака.
Место создания
Место (упомянутое)

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти