Акт продажи прав на недвижимость в Когомаро; 1294 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 14

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Акт продажи прав на недвижимость в Когомаро; 1294 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 14
Название
Акт продажи прав на недвижимость в Когомаро; 1294 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 133. № 14
Вид (Тип)
Акт
Разновидность (характер)
Акт о продаже
Самоназвание
1) Instrumentum venditionis iure pacti in sexaginta annis advenientibus ad renovandum. 2) Tenuta.
Аннотация
Нотариальный акт в отношении недвижимости в Когомаро. 1) Договор передачи (продажа) прав на недвижимость на 60 лет. 2) Вступление в фактическое обладание (tenuta).
Общее описание
Документ представляет собой нотариальный акт передачи земли в пользование на основании пакта, возобновляемого каждые 60 лет, и состоит из двух частей. Во-первых, акт передачи (продажи) прав на недвижимость на 60 лет. Мандзоло, сын покойного господина Терцобуоно де Мандзо из Когомаро (Manzolus filius quondam domini Terzoboni de Manzo de Cogomario) за 4 венецианских гроссо (quatuor solidos venetos grossos) передает (продает) Вассалло возчику (Vassallus carezator de Horacanalium) в пользование сухую частью русла реки, поросшую ивняком (una golena salicata) в вилле Когомаро (super pollicino Sancti Georgii in villa Cogomario) на основании пакта на 60 лет с правом возобновления. Ежегодный взнос и плата за возобновление контракта по истечении срока такая же, как это обозначено в старых договорах. Во-вторых, акт о вступлении в фактическое обладание (tenuta) указанным имуществом. Вассалло возчик (Vassallus carezator de Horacanalium) вступает во владение сухой частью русла, поросшего ивняком, в вилле Когомаро.
Подлинность
Подлинник
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: аутентичный формуляр, почерк, соответствующий образцам письма XIII века, нотариальный знак и подпись нотария.
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Нотариальный курсив
Материал
Форма
Прямоугольник
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Италия
Провенанс
Судя по надписям на обложке документа, в XIX веке он хранился в Государственном архиве Модены. Пути приобретения его Н.П. Лихачевым пока неизвестны.
Состояние памятника
Хорошее
Состояние надписи
Утраты текста отсутствуют.
Текст на языке оригинала
Первый акт: [Нотариальный знак] 1) In XPi(sti) no(m)i(n)e. Ann(o) eiusdem Nat(ivitatis) Mill(essim)o ducc(entesimo) nonag(esimo) qua(r)to, in- 2) dictio(n)e septima, Fer(r)ar(ie), in Maiori eccl(esi)a, die qui(n)to Ap(ri)lis. P(re)se(n)tib(us) 3) testib(us) voc(atis) (et) rog(atis): Nicholao not(ario), filio d(omi)ni Ioh(ann)is iudicis de Butrio, Ri- 4) cardo d(e) (con)(tra)ta S(anc)ti Michaelis, q(ui) fuit de Goatina, Iacobino, ei(us) f(rat)re, d(omi)no 5) Badino beccario d(e) Hora Canaliu(m) et aliis. [C] Mançolus filius (quon)dam d(omi)ni Terçobo- 6) ni de Ma(n)ço d(e) Cogomario p(er) se suosq(ue) filios (et) h(e)r(e)d(e)s hoc i(n)str(ument)o ve(n)dit(i)o(n)is iure 7) pacti in sexagi(n)ta ann(is) advenientib(us) ad renova(n)du(m), dedit, ve(n)didit, tradidit (et) (con)cess(it) 8) Vassallo careçatori d(e) Hora Canaliu(m), q(ui) stat ultra t(er)raleu(m), eme(n)ti (et) recipienti p(ro) se (et) 9) suis h(e)r(e)dib(us) una [sic] golena(m) salicata(m), po(s)ita(m) sup(er) pollicino S(an)c(t)i Georgii i(n) villa Cogoma- 10) rii, i(n)t(ra) hos (con)fines: ab uno late(re) Ferarisius not(arius) (quon)dam d(omi)ni Me(r)catelli, alio - h(e)r(e)d(e)s Ba(r)- 11) tholi, ab uno cap(i)t(e) Padus usq(ue) ad mediu(m), alio cap(i)t(e) agge(r) (et) si qui alii su(n)t (con)fines. 12) Et dedit (et) (con)cess(it) eide(m) re(m) p(re)d(i)c(t)am cu(m) int(ro)itu (et) exitu suo, arborib(us) (et) fossatis, suis ce(r)- 13) tis (et) iustis finib(us) (et) cohere(n)tiis (et) cu(m) om(n)ib(us) sup(ra) se, int(ra) se (et) i(n)fra se habitis in integru(m) 14) (et) cu(m) om(n)i iure (et) acc(i)o(n)e, usu seu req(ui)sit(i)o(n)e d(i)c(t)e rei cohere(n)ti usq(ue) i(n) via(m) publica(m), da(n)s, ce- 15) dens (et) ma(n)da(n)s eide(m) om(n)e ius (et) act(i)o(n)em reale(m), p(ersona)le(m), utile(m), directa(m), tacita(m) (et) exp(re)ssa(m), q(uo)d (et) qua(m) 16) h(abe)t (et) h(abe)re pot(er)at (et) poss(it) in d(i)c(t)a re ve(n)dita. Et pone(n)s emptore(m) in locu(m) suu(m), ip(su)m 17) p(ro)curat(orem) (con)stit(uit) i(n) re(m) sua(m), ut amodo possit age(re), se defende(re) exp(er)iri, excip(er)e (et) replicare 18) (et) o(mn)ia face(re) directis (et) utilib(us) act(i)o(n)ib(us), realib(us) (et) p(erson)alib(us), ut ip(s)emet ve(n)dito(r) face(re) pot(er)at 19) (et) possit (con)(tra) qua(m)cu(m)q(ue) p(er)(sona)m, q(ui) d(e) d(i)c(t)a re ve(n)dita i(n)iuste occupass(et). No(m)i(n)ati(m) p(ro) p(re)cio (et) me(r)cato 20) i(n)t(er) eos (con)ve(n)to (et) diffinito quatuor s(olidos) venet(os) g(ro)ss(os), q(uo)d p(re)ciu(m), fuit (con)te(n)tus, (con)fess(us) (et) b(e)n(e) in 21) (con)cordia cu(m) eo se ab eode(m) h(ab)uisse (et) recepisse (et) i(n) ve(r)itate h(ab)uit (et) recep(it) ab eo i(n) p(re)se(n)cia 22) d(i)c(t)o(rum) testiu(m) (et) mei not(arii). Renu(n)c(ians) except(ioni) no(n) dati (et) no(n) habiti p(re)cii speiq(ue) fut(ur)e nu(mer)at(i)o(n)is (et) 23) t(ra)dit(i)o(n)is, excepc(ioni) doli mali i(n)factu(m) (et) sine ca(usa), om(n)iq(ue) alii leg(um) aux(ilio) sibi (com)pet(enti). Et si d(i)c(t)a 24) res ve(n)dita nu(n)c v(e)l i(n) futuru(m) plus d(i)c(t)o p(re)cio valet v(e)l value(r)it, totu(m) illud plus, qua(n)tu(m)cu(m)q(ue) 25) sit, tit(u)lo pure, simplicis (et) irrevocabil(is) donat(i)o(n)is i(n)t(er) vivos d(e)dit, donavit (et) remis(it) eid(em) 26) (et) pactu(m) ei fecit d(e) no(n) plus pete(n)do nec ult(er)ius (con)sti(tuti)o(n)em move(n)do. Et dedit eide(m) lice(n)cia(m) 27) sua auct(oritate) i(n)tra(n)di, sta(n)di (et) app(re)hende(n)di tenuta(m) (et) corporale(m) possess(i)o(n)em d(i)c(t)e rei ad h(abe)ndum, 28) tene(n)du(m) (et) posside(n)du(m) (et) q(ui)cq(ui)d sibi (et) suis h(e)r(e)dib(us) p(re)d(i)c(t)o iure pacti i(n) sexagi(n)ta ann(is) adve- 29) nientib(us) placuerit faciendu(m) cum lice(n)cia pe(n)siona(n)di, innova(n)di (et) melius ius acq(ui)- 30) re(n)di a d(omi)nat(i)one, un(de) res existit, dando (et) solve(n)do ip(s)i d(omi)nato(r)i omni anno no(m)i(n)e pe(n)sio(n)is 31) (et) t(em)p(o)r(e) innovat(i)o(n)is pro innovat(i)o(n)e illud, q(uod) (con)tinet(ur) i(n) ca(r)tis antiquis d(e) p(re)t(er)itis 32) pe(n)sio(n)ibus (et) innovat(i)o(n)ib(us) p(re)t(er)ito [no(n)] solutis ut debuiss(et), p(ro)mis(it) emptori stip(u)lanti 33) ip(su)m (et) suos h(e)r(e)d(e)s (con)s(er)vare inde(m)pne(m) (et) eas pe(n)sio(n)es (et) innovat(i)o(n)es solve(re). Constitue(n)s se 34) p(ro) d(i)c(t)o emptore re(m) p(re)d(i)c(t)am posside(re) donec ip(s)ius tenuta(m) (et) corporale(m) poss(essi)o(n)em in- 35) gressus fue(r)it, et cu(m) tenuta(m) (et) poss(essi)o(n)em ip(s)ius rei ingressus fuerit, in(con)tine(n)ti 36) suu(m) revocat p(re)cariu(m) et a(n)imu(m) posside(n)di desine(n)s (con)tinuo posside(re) et eu(m) ingre- 37) ssu(m) p(ro)mis(it) manutene(re), defende(re) et (con)s(er)vare i(n) vacua(m) (et) expedita(m) poss(essi)o(n)em (et) a nemine imbri- 38) gata(m). Qua(m) rem ve(n)dita(m) p(ro)mis(it) ab om(n)i p(ersona) om(n)ib(us) suis exp(ensi)s aucto(r)içare (et) defensare 39) ca(usa)m (et) libellu(m) i(n) se suscip(er)e (et) causari usq(ue) ad fine(m) p(ro)mis(it) om(n)ib(us) suis su(m)ptib(us) (et) exp(ensi)s iudi- 40) cib(us), notariis (et) advocatis, si emptori d(e) ip(s)a re ve(n)dita p(er) aliqua(m) p(er)sona(m) q(ue)stio move- 41) ret(ur). Et si emptor ca(usa)m (et) libellu(m) i(n) se suscip(er)ret, p(ro)mis(it) eidem refice(re) om(n)e da(m)p(nu)m 42) (et) exp(en)s(a), si q(ua)s face(re)t (et) sustinet(ur) i(n) iudicio (et) extra p(ro) d(i)c(t)a re sibi defende(n)da, (con)seque(n)da (et) 43) (con)s(er)va(n)da sine one(re) sui face(re) (et) alt(er)ius p(ro)bat(i)o(n)is, crede(n)do de da(m)p(n)o (et) exp(ensi)s suo nudo v(er)bo ta(m) 44) si obtinue(r)it, qua(m) si succubuerit, remite(n)s eidem emptori p(er) pactu(m) onus denu(n)cia(n)di 45) (et) app(e)llandi, q(uod) i(n) causa evict(i)o(n)is req(ui)rit(ur). Qua(m) ve(n)dit(i)o(n)em p(re)cii habiti (con)fessio(n)em sup(er)flui 46) donat(i)o(n)em (et) om(n)ia (et) sing(u)la sup(ra)d(i)c(t)a p(ro)mis(it) p(er) se (et) suos h(e)r(e)des d(i)c(t)o emptori, stip(ulanti) (et) recipi- 47) enti p(ro) se (et) suis h(e)r(e)d(ibus) atte(n)de(re), obs(er)vare (et) no(n) (con)(tra)ve(n)ire sub obligat(i)o(n)e om(n)i(u)m suo(rum) bono(rum) 48) p(re)s(entium) (et) fut(ur)o(rum), q(ue) se p(ro) eo emptore p(re)cario (con)stit(uit) posside(re), (et) sub pena stip(u)lata (et) p(ro)missa dupli 49) rei ve(n)dite s(ecundu)m q(uod) vale(re) fuerit extimata t(em)p(o)r(e) evict(i)o(n)is, si evicta fuerit, (et) pena soluta v(e)l 50) no(n), om(n)ia firma p(er)manea(n)t. 51) Ego Michael, filius (quon)dam d(omi)ni Goguli, Dei gra(cia) imp(eria)l(i) auct(oritate) not(arius), p(re)d(i)c(t)is om(n)ib(us) 52) i(n)t(er)fui rog(atus) scribe(re) s(crip)s(i). Второй акт: [Нотариальный знак] 53) In X(Pisti) no(m)i(n)e. An(n)o eiusde(m) Nat(ivitatis) Mill(esim)o duc(entesimo) nonag(esim)o qua(r)to, indict(i)o(n)e septi(m)a, in vila Cogo- 54) marii, duodeci(m)o Ap(ri)ll(is), p(re)s(entibu)s t(es)t(ibus) Bo(n)ma(r)tino de Albina, Raynerio (et) Pasqualino de 55) Cogomario et all(iis). D(ominus) Vassalus careçator de Horacanaliu(m) ex licentia, sibi 56) (con)cessa a Mançolo (quon)da(m) T(er)çoboni suo venditore intra(n)di tenuta(m) (et) poss(essionem) de una 57) golena salicata, po(s)ita sup(er) policino S(anc)ti Georgii in Cogomario. Uno lat(ere) Ferarisius 58) not(arius), alio h(e)re(de)s Be(r)tholli, uno cap(i)t(e) Padus, alio ag(ger) co(mmun)is, ut de lice(n)cia (con)tinet(ur) 59) i(n) instrume(n)to ve(n)ditio(n)is, scripto manu Michaell(i) not(arii) de Gogulo, intravit tenuta(m) 60) (et) poss(esionem) rei p(re)d(i)cte a(n)i(m)o possidendi deinceps auct(oritate) sua, acipie(n)do de t(er)ra (et) salicata 61) in manib(us) suis, sic dice(n)do: "Ego Vassalus auctoritate mea intro tenuta(m) (et) poss(essionem) 62) istius rei [enp poss], deinceps (et) tanq(uam) re(m) mea(m) ip(s)am volo, de cetero poss(idere). 63) Ego Ferarisius de S(an)cto Petro, inp(er)iali auct(oritate) not(arius), p(re)di(c)tis om(n)ib(us) p(re)s(en)s fui (et) roga(tus) 64) s(cribere) s(cripsi).
Комментарий линвистический
Документ составлен на средневековой латыни области Эмилия-Романья. Самым заметным отличием средневековой латыни в рукописных памятниках служит замена диграфов “ae” и “oe” классической латыни одной буквой “e”. Например, не “poena”, а “pena”, как в исследуемом документе.
Техническая дата
1294-01-01
Дата создания (внутренняя датировка)
1) In XPisti nomine. Anno eiusdem Nativitatis Millessimo duccentesimo nonagesimo quarto, indictione septima, Ferrarie, in Maiori ecclesia, die quinto Aprilis. 2) In XPisti nomine. Anno eiusdem Nativitatis Millesimo ducentesimo nonagesimo quarto, indictione septima, in vila Cogomarii, duodecimo Aprillis.
Обоснование датировки
Даты указаны в тексте.
Комментарий хронологический
Акт передачи (продажи) прав на недвижимость на 60 лет был составлен 5 апреля 1294 года. Акт о вступлении в фактическое обладание был составлен 12 апреля 1294 года.
Век
XIII в.
Персона (Автор)
Персона (Упомянутое лицо)
Персона (Cоавторство)
Персона (Писарь или переписчик)
Комментарий палеографический
Документ написан нотариальным курсивом XIII века.
Комментарий исторический
Поземельные отношения в XIII-XIV веках занимали особое место в экономике Феррары. Большую часть феррарских актов представляют сделки с недвижимостью. Объектом сделок являлась земля с постройками в городе, а также участки земли под пашней, виноградником, лугом, с садом, огородом, с домами и без них в округе. Среди феррарских актов немалое число договоров купли-продажи, контрактов, устанавливавших право собственности на недвижимость, приобретенную у частных лиц. Свободная купля-продажа земли получила в это время все большее распространение. Как утверждают исследователи Феррары, находившаяся в обращении земля была свободна от всякой феодальной зависимости и население ее не несло феодальных повинностей. Такое стремление к сосредоточению в своих руках земель в городе и округе характерно и для богатых горожан, и для городского нобилитета, оно характерно не только для Феррары XIII-XV веков. В данном случае, однако, первым представленным актом, который назван его составителем «instrumentum venditionis», продажа, фиксирует передачу имущества не в собственность (как в большинстве феррарских договоров этого времени), а на меньших основаниях – в пользование на 60 лет. Контракты, устанавливавшие для покупателя право собственности, отличаются следующими формулами: продавец указанное имущество покупателю «dedit, concessit atque vendidit iure proprio… inperpetuum – дал, предоставил и продал… навсегда»; «ad habendum, tenendum, possidendum et quicquid sibi suisque filiis et heredibus in perpetuum placuerit faciendum – для обладания, держания, владения и совершения навсегда всего, что будет угодно <покупателю>, его детям и наследникам». Именно так феррарские акты выражали всю полноту предоставляемого покупателю права на вещь, сопоставимую с правом собственности. Первым же из рассматриваемых нами актов покупатель приобретает лишь право пользования этим имуществом, хотя на достаточно долгий срок – 60 лет, с правом перезаключения договора по истечении этого срока (iure pacti in sexaginta annis advenientibus ad renovandum). За пользование недвижимостью и перезаключение контракта положена плата, такая же, как в прежних договорах (и остающаяся для нас неизвестной). Если первый акт устанавливает права покупателя на указанное имущество, то второй акт фиксирует его вступление в фактическое обладание этим имуществом. По сравнению с Венецией, Миланом и Флоренцией история Феррары относительно мало исследована. По этой причине представляемые документы имеют несомненное значение и для изучения социальной экономики Феррары, и для истории средневекового права, и для истории деловой письменности.
Комментарий дипломатический
Особенностью итальянских актов является то, что их действительность обеспечивалась сочетанием подписи нотария и его нотариального знака, а также перечислением имен свидетелей, присутствовавших при совершении сделки. Итальянские документы уже в XII веке не нуждались ни в подписях, ни в печатях; нотариальному акту для приобретения им официальной силы достаточно было подписи нотария, составившего документ, и изображения его нотариального знака.
Место создания
Место (упомянутое)

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти