Акт медзадрии; 1380 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 15

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Акт медзадрии; 1380 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 15
Название
Акт медзадрии; 1380 г.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 4. Карт. 134. № 15
Вид (Тип)
Акт
Разновидность (характер)
Нотариальный акт
Аннотация
Нотариальный акт медзадрии. Достопочтенный муж Франческино, сын покойного господина Уберто де Сакрато, сдает в аренду на 5 лет на условиях испольщины имение, состоящее из пашни, виноградника, луга, заболоченной земли и ивняка, расположенное в Сандало, в месте Валунга, Джакомо, сыну покойного сер Бонавентуры де Томазиис из Перло, а также его братьям Антонио и Бартоломео, от имени которых действует Джакомо. Испольщики обязуются тщательно обрабатывать землю, засевать ее в указанное время своими и хозяйскими семенами. На свои средства испольщики обязаны свозить и передавать хозяевам половину урожая зерна и всего, что приносит пашня; ухаживать за виноградниками, и половину виноградного сусла от урожая также свозить хозяевам; в указанное время срезать ивняк и половину его отдавать хозяевам; двор окружить плетнем из ивняка, насаждать ивняк вокруг имения; косить луга и половину сена свозить хозяевам. Испольщики имеют право держать в имении не более 5 коров, остальной скот могут держать на условиях аренды только от хозяев. Испольщики обязаны поселиться в домах на территории имения. Сверх того, за аренду земли, дома и двора следует к празднику Рождества ежегодная плата – 2 каплуна.
Подлинность
Подлинник
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: материалы, манера письма, аутентичный формуляр, нотариальный знак, подпись нотария.
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Нотариальный курсив
Материал
Форма
Отдельный лист
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Италия
Учреждение создания
Провенанс
В XIX веке документ хранился в Государственном архиве Модены (Италия). Приобретен Николаем Петровичем Лихачевым в период до 1914 года.
Библиография
Срединская Н.Б. Феррара XIV века в отражении актов родового архива Сакрати. М.: Индрик, 2017; Кононенко А.М. К вопросу о западноевропейском средневековом частном акте // Вспомогательные исторические дисциплины. Т. III. Л.: Наука, 1970. С. 350-360; Кононенко А.М. К истории итальянского нотариата XI-XIII вв. // Вспомогательные исторические дисциплины. Т. VI. Л: Наука, 1974. С. 318-330; Люблинская А.Д. Латинская палеография. М.: Высшая школа, 1969; Cappelli A. Cronologia, cronografia e calendario perpetuo: dal principio dell'Era Cristiana ai giorni nostri. Milano: Ulrico Hoepli Editore, 1930.
Состояние памятника
Сохранность документа хорошая.
Состояние надписи
Текст сохранился полностью.
Текст на языке оригинала
[Нотариальный знак] (1) In XPisti nomine amen. Anno eiusdem Nativitatis Millesimo trecenteximo (2) octuagesimo, indictione tercia, die decimo mensis Novembris, Ferrarie, sub porticu (3) palatii iuris communis Ferrarie. Presentibus testibus vocatis et rogatis: magistro Iohanne, (4) magistro Lignamis de Furlanis de Vigotria, Iuliano de Bonaçolis (5) notario et aliis. Discretus vir Francischinus, filius quondam domini Uberti (6) de Sacrato de contrata Sexti Sancti Romani per se et suos heredes concessit (7) et locavit ad laborandum ad dimidiam hinc ad quinque annos proxime venturos, (8) inceptos in festo Sancti Michaelis proxime preterito, Iacobo filio quondam ser Bonaventure de Tomasiis (9) de Perlo presenti, stipulanti et recipienti suo nomine proprio et vice et nomine Anthonii et Bartolamei fratrum suorum, (10) pro quibus promixit de rato et rati habitione de omnibus et singulis in presenti instrumento insertis (11) sub obligatione omnium suorum bonorum presentium et futurorum et sub pactum inferius descriptum unum locum et (12) possessionem dicti loci: caxamentum aratorium, vineatum, prativum et valivum et salicatum, positum in Sandalo fundi (13) Valunge cum omnibus et singulis peciis terraticis ad dictam possessionem spectantibus et pertinentibus. Hiis (14) pactis [modis] et condictionibus insertis <написано iss> videlicet quod dictus laborator promixit dicto locatori, presenti et stipulanti terras (15) aratorias dicte possessionis bene et diligenter arare, rumpere et retorçare et seminare super temporibus (16) debitis de communi semine partium. Et blada que nascentur in eis custodire et salvare, (17) et ipsorum bladorum omnium et tocius ususfructus dictarum terrarum dimidiam dare dicto locatori, conductam (18) Ferrarie ad domum habitationis dicti locatori omnibus ipsius laboratoris periculis et expensis, detractis tamen primo (19) de commune de ipsis bladis decima çapatura, metitura et batitura sine cavalatico. (20) Vinea facere et laborare promixit secundum formam statutorum communis Ferrarie, et de parte sua lignaminis, et ipsas (21) vindemiare tempore debito et dare idem locatori dimidiam uve amostate conductam ut supra. Prata (22) vero segare promixit tempore debito et dare eidem locatori dimidiam totius feni, conductam ut supra. Salices (23) scapare promixit tempore debito et dare eidem locatori dimidiam totius lignaminis, conductam ut supra. Facere (24) debeat dictus laborator de viminibus communis claudere curtile dicte possessionis et plantas, (25) que erunt super dictis salicibus plantare super dicta posessione ubi fiunt veteres et ipsas fassare (26) et fassatas tenere. Et per pactum tenere possit quinque bestias bovinas super dictam possessionem (27) et non ultra, reliquas bestias a dicto locatori tenere promixit. Item ire promixit ad habitandum et (28) conducere familiam suam ad habitandum in domibus et curtili dicte possessionis, et hoc usque ad (29) festum Pascatis Resurrectionis Domini [proxime venturum]. Et nomine penssionis curtili et domuum (30) dicte possessionis dictus laborator dare et solvere promixit eidem locatori, presenti et stipulanti omni anno dictorum (31) quinque annorum in festo Nativitatis Domini unum par caponum. Et hanc rem locationis dictus locator dedit, (32) concessit et locavit eidem laboratori presenti, stipulanti et recipienti pro se et dictis nominibus cum introitu et exitu (33) suo et cum omnibus et singulis ad dictam rem spectantibus et pertinentibus ad habendum, tenendum et laborandum (34) pactis et conventionibus suprascriptis. Quam rem locationis promixit dictus locator eidem laboratori (35) presenti et stipulanti pro se et dictis nominibus dictam rem locationis sibi legiptime ab omni persona, colegio (36) et universitate auctoriçare et defendere in causa et extra omnibus suis expensis per totum (37) dictum terminum; in fine vero dicti termini promixit dictus laborator, agens ut supra eidem locatori, presenti et stipulanti (38) dictam rem locationis sibi liberam et expeditam dimittere et relassare et a nemine imbrigatam, (39) quantum erit pro facto suo proprio termino. Et reficere et restituere promiserunt dicte partes sibi (40) ad invicem scilicet una pars alteri et altera pars alteri omnia et singula damna et expensas, que et quas una (41) pars occaxione alterius et altera occaxione alterius fecerit vel habuerit in causa et extra pro omnibus (42) et singulis in presenti instrumento insertis sibi ad invicem facere observari tam si in causa obtinuerint quam si (43) subcumbuerint, credendo una pars alteri et altera alteri de damnis et expensis suo nudo et (44) simplici verbo sine onere sui sacramenti vel alia testium probatione, constituentes se dicte partes (45) soluturas et observaturas hec omnia et singula in presenti instrumento inserta et pro predictis omnibus et (46) singulis in presenti instrumento insertis firmiter actendere et observare conveniri posse per pactum, (47) videlicet una pars ad instrumentum alterius et altera ad instrumentum alterius specialiter in civitatibus Ferrarie, (48) Bononie, Mantue, Veneciis et generaliter in omni alio loco, terra, castro et foro diebus (49) feriatis et non feriatis aliquibus feriis non obstantibus, presentibus et futuris, quibus ex nunc (50) prout ex tunc pacto speciali renunciantes expresse. Et si dicte partes non actenderent et non observarent (51) sibi ad invicem, scilicet una pars alteri et altera alteri omnia et singula in presenti instrumento inserta, (52) quod licitum sit [parti predicta] per eam promissa actum et observatum pacto speciali sua auctoritate propria sine requisitione (53) alicuius iudicis, potestatis vel rectoris ingredi et stare tenutam et corporalem possessionem omnium (54) bonorum partis predicte per eam promissa non actendentis, non observantis, ubicumque eligere voluerit (55) pars actendens, et ea bona vendere, donare, alienare et apud se iusto pretio retinere, tamquam sua (56) bona propria, iusto pretio empta usque ad integram solutionem et satisfactionem omnium predictorum, (57) et totius sibi debiti sui, damni, interesse et expensarum. Et per pactum promisserunt dicti partes non (58) se appellare a sententia extimatorum comunis Ferrarie, non ab aliqua alia sententia, que lata foret (59) contra eas partes vel earum alteram vel in suis bonis occaxione predicta. Et non dicere sententiam (60) esse nullam nisi eam in melius reformari petere, et si disseruierint vel se apellaverint, promiserunt ex nunc prout ex tunc ipsas apellationem et nulitatem habere cassas vanas (61) et nulius valoris. Que omnia et singula in presenti instrumento inserta promisserunt dicte partes (62) sibi ad invicem scilicet una pars alteri et altera alteri, presentibus et stipulantibus firma et rata perpetuo (63) habere, tenere, actendere, obsservare, adimplere et non contrafacere vel venire per se vel alium (64) seu alios earum nominibus modo aliquo, ratione vel causa, de iure vel de facto sub pena inter (65) eas ad invicem solempnem stipulationem promissa vigintiquinque librarum bononinarum et obligata omnium bonorum partis (66) contrafacientis presentium et futurorum [omne] refectione damnorum et expensarum, litis et extra. Qua pena (67) soluta vel non, predicta omnia et singula sint firma. Et ad maiorem firmitatem omnium predictorum (68) dictus Iacobus intravit sponte corporaliter tactis scripturis ad sancta Dei Euangelia (69) predicta omnia et singula firma et rata perpetuo habere, tenere, actendere, observare, adimplere et (70) non contrafacere vel venire per se vel alium seu alios eius nomine vice aliquo ratione vel causa [quam] (71) dici vel excogitari possit. (72) Ego Rigus, filius quondam magistri Gualterii professoris gramatice de Sancto Vitale (73) imperiali auctoritate notarius publicus Ferrarie predictis omnibus et singulis presens fui et rogatus (74) scribere scripsi.
Комментарий линвистический
Документ составлен на средневековой латыни области Эмилия-Романья. Самым заметным отличием средневековой латыни в рукописных памятниках служит замена дифтонгов “ae” и “oe” классической латыни одной буквой “e”.
Техническая дата
1380-11-10
Дата создания (внутренняя датировка)
Anno eiusdem Nativitatis Millesimo trecenteximo octuagesimo, indictione tercia, die decimo mensis Novembris.
Дата создания (точная)
1380-11-10
Обоснование датировки
Дата указана в тексте.
Век
XIV в.
Персона (Автор)
Персона (Упомянутое лицо)
Персона (Писарь или переписчик)
Комментарий палеографический
Документ написан нотариальным курсивом на основе минускула. Строчные буквы являются основными в документе. Прописные буквы используются при написании имён собственных и после точек, обозначающих окончание смыслового предложения. Особо прописаны и выделены прописные буквы слов, начинающих новый отрывок текста. Начало основной части формуляра после инвокации, локальной и хронологической дат и перечисления свидетелей сделки отделено особым знаком в виде литеры “С”. Повсеместно присутствуют знаки сокращения. Союз “et” преимущественно пишется полностью. Для записи чисел используется пропись.
Комментарий исторический
Медзадрия (locatio ad laborandum – аренда за отработку) представляет собой договор, в соответствии с которым одна сторона, арендодатель, обязуется передать земельный участок другой стороне, арендатору (медзадро), в пользование на установленный договором срок, а также предоставить семена сельскохозяйственных культур и скот, тогда как арендатор обязуется вносить платежи в виде фиксированной денежной суммы и половины (или иной доли) урожая, а также осуществлять различные работы на арендуемом участке. Медзадрия, locatio ad laborandum, аренда за отработку, в самом названии договора, по основной обязанности, которая возлагается на арендатора, противостоит аренде за фикт – locatio ad fictum. Оба эти договора, однако, сближает то, что они получают своё распространение в XIV веке, когда количество заключаемых договоров такого типа резко возрастает. Договор медзадрии, как и договор аренды, является ограниченным по своему сроку. Как правило, он варьируется от 1 до 10 лет Говоря об этом договоре, в качестве специфической особенности медзадрии даже Л.А. Котельникова, скептически относившаяся к распространению медзадрии как к признаку кардинальных изменений в средневековом обществе, отмечала формальное закрепление равенства сторон этим контрактом, указывая на равное распределение бремени расходов между ними. Следует отметить, что медзадрия относится к новому виду контрактов, которые знаменовали эпоху перехода к новым отношениям в обществе и экономике Феррары после освобождения зависимого крестьянства. Они не получали ранее широкого распространения. Это краткосрочная аренда за фикт, зоатика, сочида и др. Перемены в обществе, развитие экономики требовали все более высокого уровня развития права, и феррарский нотариат вносил свой вклад в его развитие и усовершенствование.
Место создания
Топонимический комментарий
Локальная дата определяет, что договор заключен в Ферраре, под портиком Дворца юстиции Феррарской коммуны (Ferrarie, sub porticu palatii iuris communis Ferrarie).

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти