«Сентенции»; XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 47. Карт. 626. № 27

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
«Сентенции»; XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 47. Карт. 626. № 27
Название
Фрагмент «Сентенций» Петра Ломбардского.
Вид (Тип)
Кодекс/фрагмент кодекса
Разновидность (характер)
Фрагмент кодекса
Самоназвание
Petri Lombardi Sententiarum, liber I
Аннотация
Фрагмент содержит конец оглавления и начало первой книги «Сентенций» – трактата «O таинстве Троицы» (De mysterio Trinitatis).
Общее описание

Текст написан в две колонки по 42 строки. По краям текста оставлены широкие поля для читательских комментариев. Красные и синие инициалы отмечают начала глав. Красная рубрика в конце левой колонки («Incipit primus liber sentenciarum») и красочный историзованный инициал с твореным золотом (Церковь и Синагога) отмечают начало первой книги. Фолиация выполнена в виде больших красных и синих римских цифр, расположенных на верхнем поле по центру страницы.

 

Пятна ржавчины на документе отмечают края железных кнопок, с помощью которых фрагмент крепился в витрине Музея палеографии Николая Петровича Лихачёва. 

Подлинность
Копия
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: материалы, манера письма.
Размеры
213 х 315 мм
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Готический минускул
Материал
Форма
Отдельный лист
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Франция
Провенанс
Документ приобретен Николаем Петровичем Лихачевым в период до 1914 года в неизвестной антикварной фирме. На обложке документа стоит помета рукой Лихачева: «Из Италии».
Архивный шифр / Библиотечный шифр / Инвентарный номер
Архив Санкт-Петербургского Института истории РАН. Западноевропейская секция. Коллекция 47. Картон 626. Единица хранения 27.
Издание / публикация
  • «Звучат лишь письмена...». К 150-летию со дня рождения академика Николая Петровича Лихачева: Каталог выставки. СПб.: Издательство Государственного Эрмитажа, 2012. С. 248-249, № 156;
  • Золотова Е.Ю. Иллюстрированные рукописные книги и документы Западной Европы IX—XVIII веков. Собрание Архива Санкт-Петербургского института истории РАН. Научный каталог. Государственный институт искусствознания, 2023. С. 188-189. № 91.
Библиография
Золотова Е.Ю. Книжная миниатюра Западной Европы XII–XIX веков. Исследования и атрибуции. Москва, 2019. С. 394–407.
Состояние памятника
Сохранность документа хорошая.
Состояние надписи
Текст сохранился полностью.
Текст на языке оригинала

Лист 1:

Veteris ac novae le

gis continentiam

diligenti indagine

etiam atque eliam con

siderantibus nobis prae

via Dei gratia innotu

it sacrae paginae tractatum circa res

vel signa praecipue versari. Ut enim

egregius doctor aug. ait in libro de

doctrina xrist. Omnis doctrina

vel rerum est vel signorum sed res Eliam

per signa discuntur proprie autem hic

res appellantur quae non adsignifican

dum aliquid adhibentur. Signa

vero quorum usus est in significando

eorum autem aliqua sunt quorum omnis usus

est in significando non in justifi

cando quibus non utimur nisi ali

quid significandi gratia ut aliqua

sacramenta legalia aliae quae non

solum significant sed conferunt quod

intus adjuvent sicut evangelica sa

cramenta. Ex quo aperte intelligitur

quae hic appellentur signa res illae

videlicet quae ad significandum

aliquid adhibentur Omne igitur signum

etiam res aliqua est Quod enim nul

la res est ut in eodem aug ait omnino

nihil est non autem e diverso omnis

res signum est quia non adhibetur

ad significandum aliquid Cumque

his intenderit theologorum specula

tio sturidosa atque modesta divinam

scripturam formam presciptam in

doctrina tenere advertet. De his ergo

nobis aditium ad res divinas aliqua

tenus intelligendas Deo duce aperi

re volentibus disserendum est et pri

mum de rebus postea de signis disse

remus. De rebus comuniter agit.

Id ergo in rebus considerandum est

ut in eodem aug ait quod res

 

Лист 1 об., колонка 1:

aliae sunt quibusfruendum est a

liae quibus utendum est aliae qui

bus fruuntur et utuntur illae quibus

fruendum est nos beatos faciunt

istis quibus utendum est tendentes

ad beatitudinem adiuvamur et quasi

adminiculamur ut ad illas res quae

nos beatos faciunt pervenire eisque

inherere possimus Res quae fru

untur et utuntur Res vero quae fruun

tur et utuntur nos sumus quasi inter

utrasque constituti et angeli et sancti Quod

sit frui et uti Frui autem est amo

re inhaerere alicui rei propter scipsam

uti vero id quod in usum venerit re

ferre ad obtinendum illud quo fru

endum est alias abuti est non uti

nam usus illicitus abusus vel ab

usio nominari debet. De rebus quibus

fruendum est. Res igitur quibus fruendum

est sunt pater et filius et spiritus sanctus eade

m trinitas quaedam summa res est

communisque omnibus fruentibus ea si tamen res

dici debet et non rerum omnium causa si tamen et cau

sa Non enim facile potest inveniri

nomen quod tantae excellentiae conveni

at nisi quod melius dicitur trinitas haec u

nus deus. De rebus quibus utendum est.

Res autem quibusutendum est mun

dus est et in eo creata unde aug in eodem

utendum est hoc mundo non fruendum

ut invisibilia dei per ea quae facta sunt

intellecta conspiciantur ut de tem

poralibus aeterna capiantur item in eo

dem In omnibus rebus illae tantum sunt

quibus fruendum est quae aeterna in

commutabiles sunt caeteris autem uten

dum est ut ad illarum perfruitionem

perveniatur idem aug in lib x de tri

nitate fruimur cognitis in quibus

ipsis propter se voluntas delectata conqui

escit utimur vero eis quae ad aliquid

 

Лист 1 об., колонка 2:

referimus quo fruendumest. Item

quid intersit inter friu uti alier quam

supra notandum vero quod idem aug

in libro X de trinitate aliter quam su

pra accipiens uti et frui sic dicit uti

est assumere aliquid in facultatem

voluntatis frui autem est uti cum gau

dio non adhuc spei sed iam rei Ideoque om

nis qui fruitur utitur Assumit enim

aliquid in facultatem voluntatis

cum fine delectationis non autem omnis qui

utitur et fruitur si id quod in faculta

tem voluntatis assumit non propter ipsum

sed propter aliud appetit. Et attende quia vi

detur aug dicere illos frui tantum qui in

re gaudent non iam in spe et ita in

hac vita non videmur frui sed tatntum u

ti ubi gaudemus in spe cum supra dictum sit

frui esse amore inherere alicui rei

propter se qualiter etiam hic multi adherent

deo. Determinatio eorum quae videntur contraria.

Haec ergo que sibi contradicere videntur sic

determinamus dicentes nos et hic et in

future frui sed ibi proprie perfecte et ple

ne ubi per speciem videbimus quo fruemur

hic autem dum in spe ambulamus

fruimur quidem sed non adeo plene Unde

in libro X de Trinitate Fruimur cognitis in qui

bus voluntas est Idem in lib de doctri

na christiana ait Angeli illo fruentes

iam beati sunt quo et nos frui de

sideramus et quantum in hac vita iam

fruimur vel per speculum vel in enig

mato tanto nostram peregrinationem

et tolerabilius sustinemus et ardentius fi

nire cupimus. Alia determinatio. Potest

etiam dici quod qui fruitur etiam in hac vi

ta non tantum habet gaudium spei sed etiam rei

quia iam delectatur in eo quod diligit

et ita iam rem aliquatenus tenet con

stat igitur quod deo debemus frui et non uti Il

lo enim ut ai aug frueris quo effi...

Техническая дата
1260-01-01
Обоснование датировки
Примерная датировка установлена на основании палеографического и искусстоведческого анализов.
Комментарий хронологический

Документ написан в третьей четверти XIII века.

Век
XIII в.
Персона (Автор)
Комментарий исторический
Петр Ломбардский (1095/1100–1160), уроженец Пьемонта, избранный епископом Парижа в 1159 году, прославился как крупнейший христианский богослов своего времени. Его главный труд «Четыре книги сентенций» представляет собой первое систематическое изложение богословской доктрины Западной Церкви. Начиная с 1220-х годов вплоть до XVI века по нему преподавали и изучали богословие в средневековых университетах. Практически все крупные христианские мыслители Западной Европы от Альберта Великого до Мартина Лютера оставили свои комментарии на «Сентенции» Петра Ломбардского.
Комментарий палеографический
Документ написан книжным вариантом готического письма.
Место создания
Место текущего хранения
Топонимический комментарий

Документ был написан в одном из французских скрипториев, вероятно, в Париже. Однако в инициале заметно и английское влияние.

© 2025 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти