Фрагмент «Сентенций»; XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 47. Карт. 626. № 27

Категории

Рукописи латинского алфавита

Идентификатор
Фрагмент «Сентенций»; XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 47. Карт. 626. № 27
Название
Фрагмент «Сентенций»; XIII в.; Архив СПбИИ РАН. ЗЕС. Колл. 47. Карт. 626. № 27
Вид (Тип)
Кодекс/фрагмент кодекса
Разновидность (характер)
Фрагмент кодекса
Самоназвание
Petri Lombardi Sententiarum, liber I
Аннотация
Фрагмент «Сентенций» Петра Ломбардского.
Общее описание
Текст написан в две колонки по 42 строки. По краям текста оставлены широкие поля для читательских комментариев. Красные и синие инициалы отмечают начала глав. Красная рубрика в конце левой колонки («Incipit primus liber sentenciarum») и красочный историзованный инициал с твореным золотом (Церковь и Синагога) отмечают начало первой книги. Фолиация выполнена в виде больших красных и синих римских цифр, расположенных на верхнем поле по центру страницы. Пятна ржавчины на документе отмечают края железных кнопок, с помощью которых фрагмент крепился в витрине Музея палеографии Николая Петровича Лихачёва.
Подлинность
Копия
Аргументация подлинности
Совокупность признаков: материалы, манера письма.
Размеры
213 х 315 мм
Количество листов
1
Алфавит
Латиница
Стиль / тип письма
Готический минускул
Материал
Форма
Отдельный лист
Формат листа / тетради
Carta transversa
Цвет чернил
Коричневый
Страна
Франция
Провенанс
Документ приобретен Николаем Петровичем Лихачевым в период до 1914 года в неизвестной антикварной фирме. На обложке документа стоит помета рукой Лихачева: «Из Италии».
Издание / публикация
«Звучат лишь письмена...». К 150-летию со дня рождения академика Николая Петровича Лихачева: Каталог выставки. СПб.: Издательство Государственного Эрмитажа, 2012. С. 248-249, № 156.
Библиография
Золотова Е.Ю. Книжная миниатюра Западной Европы XII–XIX веков. Исследования и атрибуции. Москва, 2019. С. 394–407.
Состояние памятника
Сохранность документа хорошая.
Состояние надписи
Текст сохранился полностью.
Текст на языке оригинала
(1) Veteris ac novae le (2) gis continentiam (3) diligenti indagine (4) etiam atque eliam con (5) siderantibus nobis prae(6) via Dei gratia innotu (7) it sacrae paginae tractatum circa res (8) vel signa praecipue versari. Ut enim (9) egregius doctor aug. ait in libro de (10) doctrina xrist. Omnis doctrina (11) vel rerum est vel signorum sed res eliam (12) per signa discuntur proprie autem hic (13) res appellantur quae non adsignifican (14) dum aliquid adhibentur. Signa (15) vero quorum usus est in significando (16) eorum autem aliqua sunt quorum omnis usus (17) est in significando non in justifi (18) cando quibus non utimur nisi ali (19) quid significandi gratia ut aliqua (20) sacramenta legalia aliae quae non (21) solum significant sed conferunt quod (22) intus adjuvent sicut evangelica sa (23) cramenta. Ex quo aperte intelligitur (24) quae hic appellentur signa res illae (25) videlicet quae ad significandum (26) aliquid adhibentur Omne igitur signum (27) etiam res aliqua est Quod enim nul (28) la res est ut in eodem aug ait omnino (29) nihil est non autem e diverso omnis (30) res signum est quia non adhibetur (31) ad significandum aliquid Cumque (32) his intenderit theologorum specula (33) tio sturidosa atque modesta divinam (34) scripturam formam presciptam in (35) doctrina tenere advertet. De his ergo (36) nobis aditium ad res divinas aliqua (37) tenus intelligendas Deo duce aperi (38) re volentibus disserendum est et pri (39) mum de rebus postea de signis disse (40) remus. De rebus comuniter agit. (41) Id ergo in rebus considerandum est (42) ut in eodem aug ait quod res Лист 1 об.: (1) aliae sunt quibus fruendum est a (2) liae quibus utendum est aliae qui (3) bus fruuntur et utuntur illae quibus (4) fruendum est nos beatos faciunt (5) istis quibus utendum est tendentes (6) ad beatitudinem adiuvamur et quasi (7) adminiculamur ut ad illas res quae (8) nos beatos faciunt pervenire eisque (9) inherere possimus Res quae fru (10) untur et utuntur Res vero quae fruun (11) tur et utuntur nos sumus quasi inter (12) utrasque constituti et angeli et sancti Quod (13) sit frui et uti Frui autem est amo (14) re inhaerere alicui rei propter scipsam (15) uti vero id quod in usum venerit re (16) ferre ad obtinendum illud quo fru (17) endum est alias abuti est non uti (18) nam usus illicitus abusus vel ab (19) usio nominari debet. De rebus quibus (20) fruendum est. Res igitur quibus fruendum (21) est sunt pater et filius et spiritus sanctus eade (22) m trinitas quaedam summa res est (23) communisque omnibus fruentibus ea si tamen res (24) dici debet et non rerum omnium causa si tamen et cau (25) sa Non enim facile potest inveniri (26) nomen quod tantae excellentiae conveni (27) at nisi quod melius dicitur trinitas haec u (28) nus deus. De rebus quibus utendum est. (29) Res autem quibus utendum est mun (30) dus est et in eo creata unde aug in eodem (31) utendum est hoc mundo non fruendum (32) ut invisibilia dei per ea quae facta sunt (33) intellecta conspiciantur ut de tem (34) poralibus aeterna capiantur item in eo (35) dem In omnibus rebus illae tantum sunt (36) quibus fruendum est quae aeterna in (37) commutabiles sunt caeteris autem uten (38) dum est ut ad illarum perfruitionem (39) perveniatur idem aug in lib x de tri (40) nitate fruimur cognitis in quibus (41) ipsis propter se voluntas delectata conqui (42) escit utimur vero eis quae ad aliquid (1a) referimus quo fruendum est. Item (2a) quid intersit inter friu uti alier quam (3а) supra notandum vero quod idem aug (4a) in libro X de trinitate aliter quam su (5a) pra accipiens uti et frui sic dicit uti (6a) est assumere aliquid in facultatem (7a) voluntatis frui autem est uti cum gau (8a) dio non adhuc spei sed iam rei Ideoque om (9a) nis qui fruitur utitur Assumit enim (10a) aliquid in facultatem voluntatis (11а) cum fine delectationis non autem omnis qui (12а) utitur et fruitur si id quod in faculta (13а) tem voluntatis assumit non propter ipsum (14а) sed propter aliud appetit. Et attende quia vi (15a) detur aug dicere illos frui tantum qui in (16а) re gaudent non iam in spe et ita in (17a) hac vita non videmur frui sed tatntum u (18a) ti ubi gaudemus in spe cum supra dictum sit (19a) frui esse amore inherere alicui rei (19a) propter se qualiter etiam hic multi adherent (20a) deo. Determinatio eorum quae videntur contraria. (21a) Haec ergo que sibi contradicere videntur sic (22a) determinamus dicentes nos et hic et in (23a) future frui sed ibi proprie perfecte et ple (24a) ne ubi per speciem videbimus quo fruemur (25a) hic autem dum in spe ambulamus (26a) fruimur quidem sed non adeo plene Unde (27a) in libro X de Trinitate Fruimur cognitis in qui (28a) bus voluntas est Idem in lib de doctri (29a) na christiana ait Angeli illo fruentes (30a) iam beati sunt quo et nos frui de (31a) sideramus et quantum in hac vita iam (32a) fruimur vel per speculum vel in enig (33a) mato tanto nostram peregrinationem (34a) et tolerabilius sustinemus et ardentius fi (35a) nire cupimus. Alia determinatio. Potest (36a) etiam dici quod qui fruitur etiam in hac vi (37a) ta non tantum habet gaudium spei sed etiam rei (38а) quia iam delectatur in eo quod diligit (39а) et ita iam rem aliquatenus tenet con (40а) stat igitur quod deo debemus frui et non uti Il (41a) lo enim ut ai aug frueris quo effi...
Комментарий текстологический
Представленный фрагмент содержит конец оглавления и начало первой книги «Сентенций» – трактата «O таинстве Троицы» (De mysterio Trinitatis) – по начало третьего параграфа третьей главы.
Техническая дата
1201-01-01
Обоснование датировки
Примерная датировка установлена на основании палеографического анализа.
Комментарий хронологический
Документ написан во второй половине XIII века.
Век
XIII в.
Персона (Автор)
Комментарий палеографический
Документ написан книжным вариантом готического письма.
Комментарий исторический
Петр Ломбардский (1095/1100–1160), уроженец Пьемонта, избранный епископом Парижа в 1159 году, прославился как крупнейший христианский богослов своего времени. Его главный труд «Четыре книги сентенций» представляет собой первое систематическое изложение богословской доктрины Западной Церкви. Начиная с 1220-х годов вплоть до XVI века по нему преподавали и изучали богословие в средневековых университетах. Практически все крупные христианские мыслители Западной Европы от Альберта Великого до Мартина Лютера оставили свои комментарии на «Сентенции» Петра Ломбардского.
Топонимический комментарий
Документ был написан в одном из французских скрипториев.
Элемент оформления

© 2024 Санкт-Петербургский Институт истории РАН

Войти